Purísaw

Uni na naman an banggi. Alas tres pa sana gayod nin maaga, pero ako giraray mata na. Pinukaw mo na naman ako kan saimong kahâditan— kadto ika an handal sa satong kaaabtan, ngonyan, ako solo na man.

Hilinga, Manuel, an anom tang kabuhán— tururog, tuninong, nakatarampad ngonyan. Si Emmanuel, an satuyang matua, kadto baga garong lapsag pa sana, ngonyan, halabaon na. Si Romano, satong panduwa, hararom an hukragong; iyo, ta grabeng higos sa eskwela sagkod sa harong.

Si Alex, kan sadit pa baga, nagpupurong- pusong; ngonyan, pirming daing girong, garo bagang nagpaparaisip nin hararom. Yaon si Mente, satong pang-apat, ngonyan an angog iyong gayo na si Lolo niya— si Papá—na arog ko, saimo pûngaw na.

An duwa tang saradit—si Nene bako nang daragián. Dai tulos naghihibî pag nadadapla, mawîwî sana an nguso dangan mapasurog na sako; Dai ko man tulos maatendiran ta si Nonoy naghihibî na man; kaya duwa-duwa an kulkol ko minsan.

Kinakarga ni Romano an saro nganing maumayan. Pinahálî ko na itong huring katabang; garo kaya mayo na akong masarigan. Antabayi man ko, Doy, ngonyan. Tabangi ako sa anom tang kabuhan. Sa ara-aldaw na ginibo nin Diyos, dai ko aram an gibohon kun pâno an kada saro sainda mahipnuan.

Suroga ako sa samong mga katikapuhan. Alalayi kami sa aga, sa otro aga, asin sa mga aldaw na masurunod pa. Ihadóy mo ako sa Kagurangnan— na an kada aldaw sakong malampasan. Ngonyan na mga ngonyan, Siya na sana an sakong kusog asin paalawan.

After Making Love, You Hear Footsteps*

dawa garo mayo man; huna nindo lang

pirming igwang nagdadangadang. Ika

handal tibaad an saimong kasaruan,

sabi mong haloy nang nawara, basang

na sanang magbutwa; siya man masundan

daa kan ilusyon na an sugid haloy niya

nang itinalbong, alagad ngonyan saiya

tibaad nag-iidong-idong.

Sa laog ka'ning kwarto garo igwang

nakahiriling saindo. Sa saindong pinapaiplian

garo man sana dai kamo nalilipudan. Pagmati nindo

pirmi kamong linalamag kan kun anong duwang kalag.

Dai man daw basang na sana sinda nindong binarayaan

ta nganing sa kada saro kamo magpasiram-siram?

Sa saindang kasuyaan, dae ninda aram

kun sain maduman. Yaraon sinda bisan diin

kamo magduman. Sa saindang kasusupgan,

dai ninda kamo tinatantanan. Mga kalag sindang

dai nagkamirisahan. Ara-aldaw ninda kamong

sisingilon kan saindang kamurawayan.

*Dispensa ki Galway Kinnell

Jerome Mendoza Hipolito

Sarong Pagbasa kan “Ki Agom” ni Niño Manaog
Facebook Post by Jerome Mendoza Hipolito on Wednesday, May 23, 2012 at 11:19pm

Saro na garo sa mga nakakauyam na pwedeng mangyari sa sarong tawo kun minahali sa harong iyo, na maabutan nin uran sa dalan. Mabasol na sana ini kun nata dai niyan na pigsuksok sa bag an saiyang payong, mala ta nagduwa-duwa kun dadarahon ini o dai, magayon kaya an oras kan paghali niya sa harong.

Kaya kan biglang pigbulos kan langit an saiyang kulog boot, kan daing patabi ining nag-ula kan saiyang laog, Dai siyang naginibo kundi an magpandong kisera kan saiyang panyong gurusot mantang babagtason an dalan pauli, duman kun sain naghahalat an saiyang namumutan.

Alagad kun tutuoson, tano kaibuhan, sabaton an uran kan su babaying agom, nata dai na sana siya magpahuraw kun baga ngaya sa sarong waiting shed o maghapit ngaya baga sa sarong haraning tindahan asin magbakal baratuhon na payong. Ano an nagpugol saiya na magpundo muna, maghalat, mag-isip nganing dai mabasa, dai magkasipon o magkakalintura?

Sa enot na pagbasa kan rawitdawit, romantiko an agom na lalaki, pigtuyaw tulos kaini an kamuntakan kan su babayi na basa-basa kan tubig uran mata ta naunambitan niyang nagtutururo an su'ot [niyang] palda. Kun siring makusugon na marhay an uran. Asin masasabing dawa gurano kakusog kan su uran, pigmarhay kan babayi na pumuli, tano daw? bako daw nagpirit ining magpuli dawa mangkusog kan bulos kan uran dara kan takot kaini, kiisay? Taslot sa agom na lalaki.

Kun Kaya sa ika limang linya nagtarakig an saiyang ngabil dara kan parehong takot asin bako kan lipot sa luwas? Makaduda an maburak na tataramon kan lalaki lalo na an, mari digdi nagparasain ka, Ne? Dawa pwedeng sabihon na rhetorical question,pwede man ining sarong hapot kan tawong daing pagtubod sa agom. An mapakusog kaini iyo an nasabi kan lalaki, nagparapauran ka na naman pauli? An boot sabihon sana, bako ini an enot na napanyaring pinirit kan agom na babayi na pumuli dawa maraot an panahon.

Sa hurihan kan rawitdawit, Dai diriktang pigsambit kun ano an dai masisigbo, sa romantikong paghiling-pagkamoot garo, alagad sa ibang anggulo, takot kan agom na babayi sa agom na lalaki an maurog, an dai nanggad masisigbo, maski magparapauran [pa siya]. 

Reference

Chancoco, Jose Jason, ed. (2005) Salugsog sa Sulog. Tomo Uno, Naga: OragonRepublic.com. p. 32.