Anáyo: 01.12

Thursday, January 26, 2012

Sarong Bánggi

Kan sarong bánggi, pinunasan akó

ni Tátay tapos sinabihan, dai daa

‘ko magparabatad o mágparakáwat

maski sain.Piglabaran niya man

si Dódoy; tapos pinainóm kami

kan gina’ga niyang lákad-búlan.

Itong sunod na bánggi,

matanga na nag-abot si Nánay.

Nagimata kami kan nagriribok;

nag-iiriwal sinda ni Tátay.

Dai kaya dáa pigmamarángno

an mgá áki nindá. Kayá dáa

kamí kinákaralintúra na saná.

Baad mayong gibohon si Nanay

para kami marahay. Sa aga,

baad matanga na naman siya

mag-uli hali sa madyongan.

Baad apudon na naman ako

ni Tatay sa papag, tapos kuguson,

tapos hadukan, tapos babawan.

Kun maghibi ako, baad kásturan

naman ako ni Tátay. Baad sa aga,

garó na naman ako may hílang.

Wednesday, January 18, 2012

Iyó gayód ‘ni an kahulugán kan búhay. Kadaklán na béses, kitá nagtatarám o nakikipag-úlay: trangkílo tang kinakaúlay an sadíri ta; kun sa ibáng táwo man, nadadangóg kan ibá. Kun kitá man minaísip, iniistoryá ta an sadíri ta saná, alágad bakô na ‘ni an kíha kun igwá kitáng ginigiromdóm o nagahímo nin áwit o komposisyón. Háros tanán na impluwénsya ta sa ibá ukón an gahúm náton na mapahúlag silá kawásâ sa áton nga pag-inistoryá. Sunód sa pagbása, mas dakúl kitáng naaaráman kun kitá nakikipag-úlay, bágay na mas kabaló kunó an mga báyi. Sa matúod lang, kaipúhan ta nga makipag-úlay. Makatakóton an búhay kun máyong istoryahánay. Atíd-atídon ta na saná an istórya kan bartolína, o an daíng pagtirînúhan sa saróng iribáhan, o bisán an daíng tararáman sa laóg kan presohán. An tawo nakikiibá ta ngáning may maistoryá. Kun kís-a, daw matak-án kitá sa mga inistórya, tibáad kayâ bastós an nagtatarám, waáy-pulós an ginahambál, máyong kamanungdánan an yinayamútam. Sa húsay na istoryahánay, an kalág ta nagkakamálay, an ísip ta naliliwanagáy, kitá nalilípay, nagsusûpáy.

Sinurublian sa Hiligaynon

iníistoryá, kinakaúlay

nagahímo, naggigíbo

tanán, gabós

ukón, o

gahúm, kapangyaríhan

náton, niyáto, ta

mapahúlag, mapahirô

silá, sindá

áton, satúya

Nga, na

Pag-inistoryá, pagtarám, pakikiúlay

kabaló, áram

kunó, daá

báyi, babáye

matúod, totoó

istoryahánay, urúlay

bisán, dáwa, maskí

maistoryá, makaúlay

kís-a, kadaklán na béses

daw, garó

matak-án, nasusúyâ, nababangít

inistórya, uruláy-úlay

waáy-pulós, máyong sáysay

ginahambál, tinátaram

húsay, marháy

nalilípay, naoogmá

Susog sa “Talk” na yaon sa Worldly Virtues: A Catalogue of Reflections ni Johannes Gaertner. New York: Viking Press, 1990, 56.

Pakikiúlay

Iyó gayód ‘ni an kahulugán kan búhay. Kadaklán na béses, kitá nagtatarám o nakikipag-úlay: trangkílo tang kinakaúlay an sadíri ta; kun sa ibáng táwo man, nadadangóg kan ibá. Kun kitá man minaísip, iniistoryá ta an sadíri ta, alágad bakô na ‘ni an kíha kun igwá kitáng ginigiromdóm o nagahímo nin áwit o komposisyón. Háros tanán na impluwénsya ta sa ibá ukón an gahúm náton na mapahúlag silá kawásâ sa áton nga pag-inistoryá. Sunód sa pagbása, mas dakúl kitáng naaaráman kun kitá nakikipag-úlay, bágay na mas kabaló kunó an mga báyi. Sa matúod lang, kaipúhan ta nga makipag-úlay. Makatakóton an búhay kun máyong istoryahánay. Atíd-atídon ta na saná an istórya kan bartolína, o an daíng pagtirînúhan sa saróng iribáhan, o bisán an daíng tararáman sa laóg kan presohán. An tawo nakikiibá ta ngáning may maistoryá. Kun kís-a, daw matak-án kitá sa mga inistórya, tibáad kayâ bastós an nagtatarám, waáy-pulós an ginahambál, máyong kamanungdánan an yinayamútam. Sa húsay na istoryahánay, an kalág ta nagkakamálay, an ísip ta naliliwanagáy, kitá nalilípay, nagsusûpáy.