Sa Sakuyang Mga Hinablos

Tributes to Hard Work and Diligence 

Mahihigos an mga miembro kan satong pamilya. Nagdakula sinda sa marhay na paarog kan saindang mga ginikanan na dai sana magtrabaho kundi maglapigot ta ngani na makaantos sa buhay na ini. (Everyone in our family is hard-working. They were raised by parents who had valued not only hard work and industry but also diligence as key to living a good life.)

Satuyang basahon an saindang mga istorya—dawa ngani sa halipot na tiempo (sagkod espasyo) sana. Logod sa mga pasabong na ini para saindo—mga hinablos ko—orog kamong maghinigos kun an sadiri na man nindong toka mag-abot na. (Let us read their stories—brief or shortened they might be. May these experiences inspire you all—my nieces and nephews—to also work hard when your turn comes.)

LOLO AWEL, Inaapod man kaidtong Dodoy

Manuel Cepe Manaog, mga 30s, kadtong 1970s. Nagdayo sa liblib na barangay—nagtukdo sa Bolaobalite Elementary School ta ngani na mataparan an kinahanglan sa trabaho niya. Nag-iskusar na magkinayod—tinios gayod an pungaw asin kawa’ran kan saiyang esposa—para sana sa nagdadakula niya nang pamilya.

LOLA EMMA, An Inaapod nindang Manay Emma

Emma Saavedra, mga 20s, kadtong 1960s. Sinarigan kan pamilya komo matuang aki ninda Emiliano sagkod Margarita. Nakatapos sa pagmamaestra, sinundan an inagihan kan padangat niyang ama. An pinagsweldo bilang maestra itinao sa magurang. Nakatabang sa pagpaayo kan harong na iniistaran asin kan saiyang mga tugang antes magdesisyon na magpamugtak sa sadiri niyang tahanan.

UNCLE AWE

Emmanuel Manaog, mga 20s, kadtong 1990s. Bilang matua sa anom na aki, pigsarigan siya kan ina na amay na nabalo. Nag-eskusar na makatapos bangud sa saindang kadaihan. Pagkagradwar sa kolehyo, guminibo nin paagi ta nganing tulos na maempleyo. An mga enot na sweldo ginastos para sa mga nguhod na irmano—tinabangan mapakarhay an saindang tamanyo. An puturo kan iba saiyang pinabuwelo.

UNCLE ANO

Neil Romano, mga 10s, kadtong 1980s. Susog sa pagpadakula kan ina niyang padaba, nagdakula siyang mahigos ata nang nagin mahugod. Nasarigan kan saiyang ina sa mga gibohon sa harong—minalinig, minalaba, kadakul gibohon poon aga asta sa hapon. Pinapangyaring malinigan asin maayos an harong asin palibot na garo baga saiyang sadiring kahadean, an tahanan kan pamilyang saiyang kaogmahan.

UNCLE ALEX

Alex Manaog, mga 30s, kadtong 2000s. Nagdayo sa lugar na harayo ta ngani na mapuslan an kursong tinapusan, an propesyon na napilian. Sa pinili na pigtrabahohan, naglapigot ta nganing makatipon dangan makahiras sa mga tugang. Saka man nagpamugtak sa sadiri niyang pagkaminootan. Sa paburu-bwelta sa sini nga trabaho, sa pagsige-sige bilang enhinyero, natataparan an mga mahal sa buhay asin ila nga pangangaipo.

UNCLE MENTZ

Clemente Manaog, mga 10s, kadtong 1980s. Pirang bakasyon nag-istar sa harong kan lolahon sagkod lolohon. Nasarigan kan duwang gurang na garo baga bilang atang kan matinauhon niyang magurang. Nagtrabaho sa mga gibohon sa oma kan saiyang lola; pinatabang kan mga magurang sa kun siisay sa pamilya; tinios an mga lamuda asin pagmatá.

AUNTIE MOMMY CHING

Rosario, mga 20s, kadtong 1990s. Sinugo kan mga sirkumstansya sa pamilya na makiistar sa iba, dangan nakibagay sa kung anong mga kanigoan ninda. Inusar an nanudan sa magurang na pakikipagkapwa. Nakiogma, dai sana nakiiba; an magayagayang paminsaron pirmi niyang dara-dara. Nag-aarang na makatabang kun minabisita sa mga tugang.

Sinurublian na Mga Tataramon sa Hiligaynon

Asin An Mga Kahulugan sa Bikol asin Ingles

hinablos, pamangkin, sobreno, sobrena; nephew, niece

ginikanan, magurang, parent

tiempo, oras, panahon; time, moment

kinahanglan, kaipuhan, needed

mahugod, mahigos, industrious

mapuslan, mapakinabangan, make use

paminsaron, pag-iisip, disposition

DISCLAIMER

Kun maririparo nindo, an kada saro sa mga usipon na ini susog sana sa partikular na tiempo sa saindang buhay, kun kansuarin napahanga ninda ako kan saindang mga ginibo. (You will notice that each of these stories refers to a particular period in their lives in which I particularly learned and/or witnessed and am continually amazed by their hard work and diligence.)

But I know these stories are very limited. In fact, I consider these only as snippets (perhaps only keywords) to the full chapters of the book of our lives, which, for now, only exists in my head. What I do know is that as you grow older, you will help me revise these stories about your parents. Time will come, you will tell these stories to me. By then, I am sure, we will not run out of beautiful things to talk about.

Ciudad kan Roxas

25 Hunyo 2014