Orog Nang Gayo Su Nangangaipo

Edvard Munch [1863-1944], "Scream," 1893

Ba’guhon an pirmi mo nang ginigibo. Sarong pambato sa sobrang pagha’dit iyo an paghali kan pagkalangkag.

Mag-relax. Planuhon an mga ulubrahon kag sundon an tinalaan kun nuarin matatapos an mga ini. Gibuhon muna an mga dapat na enoton. Magtagama nin panahon sa trabaho; magtagama nin panahon sa kalingawan.

Magpakalingaw. Magtagama nin dugang na panahon para sa kalingaan na igwang kamanungdanan.

Maging maogma. Ugalion na magkadlaw. Makakagian sa mga kagabatan an pagngisi—urog na kun makakadlawan mo an sadiri mong problema.

Magpanumdom sang mga bagay na nakakaogma. Dai pagrimposa an mga natabo’ na. Mag-isip nin magayon para subong kag sa kinaagahon.

Ipakipag-ulay sa iban nga tawo an imo nga problema. Dai ni madudula kun sasadirihon mo sana.

Dai mag-isip nin kun anu-ano. Orog na marhay na lingawan mo tulos an wa-ay pulos—kag ilista bala basta maninigo an mga ulubrahon na mapuslan.

Likayan an grabeng pagpanumdom pag-abot kan sinarom. Basta maninigo, dai na nanggad ribukon an isip pag-abot kan hapon o banggi. An sobrang pagpanumdom, o pagha’dit pagdatong kan oras na ini—laban-laban, makakapurisaw saimo, na orog na makakadugang sa imo nga paghina’dit.

Magturog nin bastante—makakapatibay ni kan imo nga lawas kag makakapabalik sang imo nga kusog kag mayad na pag-iisip.

Magtagama nin makatutubod na ma’wot mapangyari sa buhay mo. Digdi, kaipuhan mong midbid mo an sadiri mo. Huna-hunaon an ma’wot mong maabot pagkalihis kan saro, tulo, o lima ka tuig magpoon ngonyan. Tagamahan an sadiri kun nuarin maaagum an ma’wot na mapangyari.

"Pan'o Malilikayan An Sobrang Pagha'dit"

Sinurublian sa Hiligaynon [kag Espanyol] dangan Kahulugan kan Mga Ini sa Bikol

nga, conj. na

pambatô, n. pansagang, panlaban

ulubráhon, n. gigibuhon

kag, conj. sagkod, saka, tapos

kalingáwan, n. kalingaan

magpakálingáw, v. maglinga

kádlaw, v. ngisi

makakádlawan, v. mangingisihan

magpanúmdom, v. mag-isip, isipon

sang, conj. nin, kan

natabô, v. nangyari, natapos

kinaagáhon, n. (maabot na) aga

ibán, pron. iba

ímo, pron. saimo

madudulâ, v. mawawara, mahahali

kag, conj. sagkod, tapos, dangan

wa-áy, adj. mayo, dai

pulos, n. kamanungdanan, kabuluhan

balá, adv. really

mapuslán, adj. igwang kamanungdanan

pagpanumdom, n. pagparaisip

labán-labán, adv. magsala, poco mas o menos

bastante, adj. tama sa pangangaipo

mayád, adj. magayon, marahay, magayagaya

ka, conj. na,

maaagúm, v. makakamit, maaabot

Susog sa Nutritional Guidelines for Filipinos: Tagalog. Food and Nutrition Research Institute. Department of Science and Technology. 1991. World Health Organization. Regional Office for the Western Pacific.